فروزن شولدر یا شانه یخ زده (که کپسولیت چسبنده نیز نامیده می شود) یک اختلال شایع است که باعث درد، سفتی و از دست دادن دامنه حرکتی طبیعی شانه می شود. ناتوانی ناشی از آن می تواند جدی باشد و در صورت عدم درمان، وضعیت با گذشت زمان بدتر می شود. این بیماری عمدتاً افراد ۴۰ تا ۶۰ ساله را تحت تأثیر قرار می دهد ، زنان بیشتر از مردان.
اگرچه علت دقیق فروزن شولدر مشخص نیست، احتمالاً یک فرآیند التهابی در آن دخیل است. گاهی اوقات یخ زدگی به این دلیل رخ می دهد که شانه برای مدت طولانی در اثر جراحت، جراحی یا بیماری بی حرکت بوده است. در بسیاری از موارد علت مبهم است. خوشبختانه، این وضعیت در اغلب بیماران طی ۱ تا ۲ سال و با روشهای مناسب برطرف می شود.
شانه نسبت به سایر قسمت‌های بدن دامنه حرکتی وسیع‌تر و متنوع‌تری دارد. عمدتاً بر روی یک آرایش توپ و سوکت به نام مفصل گلنوهومرال می‌چرخد.
مفصل گلنوهومرال به حرکت شانه به جلو و عقب کمک می کند و به بازو اجازه می دهد تا بچرخد و از بدن به سمت بیرون کشیده شود. یک کپسول انعطاف پذیر پر از روان کننده ای به نام مایع سینوویال از مفصل محافظت می کند و به حرکت نرم آن کمک می کند. کپسول توسط رباط هایی احاطه شده است که استخوان ها را به استخوان ها متصل می کند، تاندون هایی که ماهیچه ها را به استخوان ها می بندند، و کیسه های پر از مایع به نام بورسا که تاندون ها و استخوان ها را در حین حرکت بالشتک می کنند. نوار ماهیچه ها و تاندون هایی که شانه را تثبیت می کند و حرکات آن را کنترل می کند، روتاتور کاف نامیده می شود. این ساختار پیچیده از بافت‌های نرم، انعطاف‌پذیری شگفت‌انگیز شانه را نشان می‌دهد، اما آن را در برابر ضربه و همچنین سایش و پارگی مزمن آسیب‌پذیر می‌کند.
فروزن شولدر چگونه ایجاد می شود؟
این فرآیند معمولاً با آسیب (مانند شکستگی) یا التهاب بافت های نرم، معمولاً به دلیل آسیب های ناشی از استفاده بیش از حد مانند بورسیت یا تاندونیت روتاتور کاف شروع می‌شود. التهاب باعث دردی می شود که با حرکت بدتر می شود و دامنه حرکتی شانه را محدود می کند.
وقتی شانه به این ترتیب بی حرکت می شود، بافت همبند اطراف مفصل گلنوهومرال – کپسول مفصل – ضخیم شده و منقبض می شود و ظرفیت طبیعی خود را برای کشش از دست می دهد. تلاش برای جلوگیری از درد ناشی از حرکت شانه منجر به انقباض بیشتر کپسول می شود. استخوان بازو فضای کمتری برای حرکت دارد و ممکن است مفصل مایع سینوویال روان کننده خود را از دست بدهد. در موارد پیشرفته، نوارهایی از بافت اسکار (چسبندگی) بین کپسول مفصلی و سر استخوان بازو ایجاد می شود.
ایجاد شانه یخ زده ممکن است دو تا نه ماه طول بکشد. اگرچه درد ممکن است به آرامی بهبود یابد، سفتی ادامه می یابد و دامنه حرکت محدود می ماند.
چه افرادی در معرض خطر هستند؟
خطر فروزن شولدر زمانی افزایش می‌یابد که پس از تاندونیت یا آسیب، ورزش درمانی را دریافت نکنید و بیش از چند روز بدون کشش متناوب از بند استفاده کنید. حدود ۱۰ درصد از افراد مبتلا به اختلالات روتاتور کاف دچار یخ زدگی شانه می شوند. بی حرکتی اجباری ناشی از سکته مغزی، بیماری قلبی یا جراحی نیز ممکن است منجر به یخ زدگی شانه شود. سایر شرایطی که خطر یخ زدگی شانه را افزایش می دهد، اختلالات تیروئید، بیماری پارکینسون است
درمان فروزن شولدر
درمان شانه یخ زده بر تسکین درد و بازگرداندن دامنه حرکتی طبیعی شانه متمرکز است. پزشک شما ممکن است داروهای ضد التهابی مانند آسپرین، ایبوپروفن (Motrin، Advil) یا ناپروکسن (Aleve، Naprosyn، Anaprox) را توصیه کند.
یک کیسه یخ که به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه چندین بار در روز روی شانه قرار می گیرد نیز می تواند به کاهش درد کمک کند.
ممکن است به شما یک تزریق کورتیکواستروئید به مفصل شانه یا بافت های نرم داده شود.
سنگ بنای درمان فروزن شولدر فیزیوتراپی است که ابتدا روی تمریناتی که کپسول مفصلی را کش می دهد و بعداً روی تمرینات تقویتی تمرکز می کند. یک فیزیوتراپ می تواند به شما نشان دهد که تا چه حد به خودتان فشار بیاورید و می تواند تمرینات مناسب را به شما آموزش دهد. هنگامی که محدودیت های خود را یاد گرفتید، می توانید بیشتر تمرینات خود را به تنهایی در خانه تمرین کنید.
همانطور که برای کشش کپسول شانه کار می کنید، باید از هر گونه فعالیتی که نیاز به دست زدن، بلند کردن یا هر چیز دیگری که درد شما را تشدید می کند اجتناب کنید. اگر برنامه تمرینات شانه منجمد را با جدیت دنبال کنید، به احتمال زیاد می توانید سطح معمول فعالیت خود را از سر بگیرید (بیش از ۹۰٪ افراد با این اقدامات غیرجراحی بهبود می یابند). اما بهبودی کامل شانه یخ زده به زمان نیاز دارد – از چند ماه تا دو یا سه سال.
متخصصان ما در مرکز فیزیوتراپی رویش (بهترین فیزیوتراپی شهریار) خدمات تخصصی فیزیوتراپی را برای درمان مشکلات مفصلی از جمله مشکلات مفصل شانه ارائه می دهند.